بافت فرسوده، بهسازی یا نوسازی؟(مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)

در طی دهه های گذشته جمعیت کشور به شدت افزایش یافته، به طوری که جمعیت 49 میلیونی در سال 1365 به 70 میلیون نفر در سال 1385 رسیده است. این افزایش جمعیت باعث گسترش رشد بی رویه کالبدی در شهرها و استقرار نامتعادل جمعیت در عرصه شهرها شده است. نواحی مرکزی شهرها نیز در اثر چنین تحولاتی و همچنین بی توجهی مدیریت شهری از این امر بی نصیب نمانده و دچار رکود و فرسودگی فراوانی شده اند. شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر کشور مطرح بوده و هرساله میلیون ها زائر راهی این شهر می شوند که خیل عظیمی از آنها سعی در اسکان در پیرامون حرم مطهر را دارند. محدوده پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع) به علت گذر زمان و در اثر تحولات گوناگون دچار رکود و فرسودگی فراوانی شده است که این امر نیاز به نوسازی و بهسازی منطقه را ضروری می نماید. بر همین اساس هدف از پژوهش حاضر شناسایی نواحی مختلف این بافت از نظر اولویت در نوسازی و بهسازی با استفاده از نرم افزار arc gis و مدل تحلیلی سلسله مراتبی(ahp)در محدوده مورد نظر و میزان تمایل به ماندگاری ساکنین در اثر اجرای طرح، می باشد. معیارهای مورد استفاده در مدل ahp عبارتند از کاربری اراضی، وسعت املاک، تعداد طبقات، کیفیت ابنیه، قدمت ابنیه، عرض معابر و مصالح ساختمانی. روش مورد مطالعه به صورت پیمایشی- تحلیلی بوده و نتایج بیانگر این امر است که 3065/73 هکتار از اراضی بافت نیاز به نوسازی، 0416/135 هکتار نیاز به بهسازی و 5860/40 هکتار نیز فاقد هیچ گونه اولویتی می باشند که شدت این امر در قطعات مختلف منطقه نیز متفاوت می باشد و نیز با فاصله گرفتن از حرم مطهر از درصد نوسازی کاسته شده و درصد بهسازی افزایش می یابد. همچنین نواحی فاقد اولویت اکثراً در حواشی خیابان های اصلی قرار گرفته اند. میل به ماندگاری افراد در منطقه نیز در صوت اجرای طرح بهسازی و نوسازی بالا بوده و 75.4% از ساکنین اعلام رضایت نسبت به ماندگاری نموده اند.